ख्वाबिदा

  गेल्या आठवड्यात माझ्या ओळखीच्या एका शिकाऊ ड्रायव्हरला सिग्नल ला शांतपणे उभे असताना मागून येऊन एकाने धडक दिली. सुदैवाने कोणालाही काही झाले नाही. गाड्यांचे नुकसानही झाले नाही. हे सगळे ऐकल्यावर “ चला बरे झाले काही वाईट झाले नाही”  असे आपसूकच तोंडून निघाले. पण शिकवू ड्रायव्हर पटकन म्हणाला " Now I have a car crash story to share, my first crash story" फार मजा वाटली. खरच किती गोष्टी वेल्हाळ आहोत आपण . सगळ्याची   एक गोष्ट असते.   लहानपणी चिऊ काऊ करत सुरू झालेल्या गोष्टी अशा रोजच्या अनुभवांपर्यंत येऊन पोहोचतात. मनोरंजनाचे पहिले साधन जे आपल्याला कळते तेच असते गोष्ट ऐकणे आणि गोष्ट सांगणे.   नुसत्या कल्पना , मग त्या कल्पनांमध्ये अनुभव ,   कधी एखादा सहज न पचनी पडणार सल्ला. या सगळ्याचे मिश्रण करून तयार होणाऱ्या गोष्टी तर महत्त्वाच्याच पण त्याहीपेक्षा रंजकदार पद्धतीने त्या सांगणारा महत्त्वाचा.   सांगणारा गोष्टीची मजा वाढवतो किंवा घालवतो.   आई बाबा ,   आजी आजोबा यांच्या मांडीवर डोके ठेवून गोष्ट ऐकताना गोष्टी इतकेच त्या सांगणाऱ्याच्या आवाजाने ,   अव...

  फिरून फिरून भोपळे चौकात झालेय मेंदूचे , मनाचे.   प्रत्येक कामाच्या सुरुवातीला किंवा शेवटी कुठेतरी खाणे , जेवण , अन्न याचा रेफरन्स जोडलेला असतोच. अगदी आजची जन्माष्टमी सुद्धा कृष्णाबरोबरच , अगदी त्या क्षणातच गोपाळकाल्याचा विचार मनात ,   डोळ्यापुढे चित्र आणि जिभेवर चव घेऊनच आली. काही काही पदार्थ कशाच्या तरी जोडीने येतात तेव्हाच छान वाटतात. उगीचच खायला गोपाळकाला केला आहे , हे शक्य असले तरी कानाला जरा जडच जाते. पण गोकुळाष्टमीला जोडून ते एका लयीत येते. मला स्वतःला अंदाज पंचे धागोदरसे वाले पदार्थ आवडतात. इतके ग्रॅम ,   तितके मिलिलिटर , ठराविक टेंपरेचर म्हटले की उगीचच फसणार चे लाल निशाण आधीच फडकायला लागते.   त्या बॅकग्राऊंड वर गोपाळकाला हा पदार्थ यादीत भेळेबरोबरच   अव्वल स्थानावर आहे. चुकायची काळजी नाही. न आवडायचा प्रश्न नाही. कुणाला फारच आवडला तर रेसिपी द्यायची भानगड नाही. जे आहे ते मनोभावे मिसळा , तयार. एवढे सांगितले आणि स्वतःला समजले की पुरे असते. न आवडणाऱ्या ने प्रसाद म्हणून खावा आणि माझ्यासारख्यांनी कृष्णाला आवडतो च्या नावाखाली पोटभर खावा , हेच खरे. वर...

  साधारण जुलै-ऑगस्ट मध्ये सगळीकडे सणवार , प्रथा-परंपरा , त्या चूक का बरोबर , त्या त्या दिवसाचे स्पेशल पदार्थ , वाणाच्या वस्तू , साड्या , दागिने याबरोबर आणखीन एक गोष्ट व्हायरल होते. हो गोष्टच , पण त्या त्या सणाची. त्या त्या दिवसाची. श्रावणातल्या कथा , मग कधी त्या आधुनिक साज लेवून   तर कधी अगदी परंपरागत रूपात. प्रत्येक दिवसाला , प्रत्येक सणाला छानशी कथा. आटपाट नगराने सुरू होणा ऱ्या  आणि “उतू नका मातू नका , घेतला वसा टाकू नका” सांगत  ‘सुफळ संपूर्ण’  होणाऱ्या या कथा सांगोवांगीच्याच.  कुठे कधी सुरुवात झाली याचा इतिहास अज्ञातच.   सगळ्या कहाण्या तशा अगदी ब्लॅक अँड व्हाईट. सरळ साध्या. राजा असेल तर , आवडती नावडती राणी. एक   गुणी तर दुसरी अगदी विरुद्ध.   कहाणी ऐकतानाच एकीचा राग यावा आणि एकीचे दुःख कधी संपते याची वाट पहावी , इतका विरोधाभास. नावडती कितीही त्रास झाला तरी चांगलीच वागणार आणि आवडती वाईटच. एक जण वसा चालवणार तर एक जण घेतला वसा टाकणार. सरळ सोट मार्गाने चालणारी कथा. सांगितलेले व्रत   केले की अपेक्षित फळ मिळणारच. देव देवता प्रसन्न होऊन...

ऊन - पाऊस - ढग - थंडी - वारा , चक्र चालूच आहे. या चक्रात मध्येच , एखादा सोनेरी क्षण येतो आणि मान वर   केली की आभाळभर पसरलेले इंद्रधनुष्य दिसायला लागतं.   क्षणापूर्वी तर नव्हते इथे. कधी , कसे , केव्हा , तयार झाले ? वाटत असतानाच जाणवते ;   कायमच तयार इंद्रधनुष्य बघितले की. हळूच एक , एक रंगाची पट्टी ओढली जाते या टोकापासून त्या टोकापर्यंत, अर्ध गोल ब्रश फिरतोय झालेच नाही कधी असे!  आकाश तयार होताना कधी पाहिलं ? गोधडीच्या रंगीबेरंगी तुकड्यांसारखे , ढगांचे , संधी प्रकाशाचे , चंद्र-ताऱ्यांचे तुकडे कुणी जोडताना , उसवताना , शिवताना दिसले कधी ? जंगल , अगदी घनदाट तयार झालं कधी ?  किती झाडे , किती वेली , गवतापासून पार दगडावरचे शेवाळे त्यात उगवले कधी ? मुंग्यांपासून गरुडापर्यंत सगळ्यांची घरटी बनली कधी ? दिसले , जाणवले तेव्हा पूर्णच होते चित्र डोंगराने ,   एवढी उंची गाठलीच कशी ?  टोक त्याचं धारदार बनलंच कधी ? तासले वाऱ्याने कडे कधी ? लक्षात आले तेव्हा तयार होते दृश्य छान   कडाडणारी वीज , ढगामागून निघाली केव्हा ? आवाज आणि प्रका...

  काही भेटी अकारणच लांबत राहिलेल्या असतात. मारुतीच्या शेपटासारखी दोन्ही बाजूंनी अडचणींची यादी तयार असते. ? मनात असेल तर सगळे करता येते , हे याबाबतीत ठार खोटे ठरत असते. मनात असूनही काही वेळा मनच भरपूर सबबी तयार करत असते. काही कारणांवर आपला मुळीच कंट्रोल नसतो आणि काही वेळा कारणंच आपल्याला कंट्रोल करतात. थोडक्यात काय तर भेट टळलेली किंवा टाळलेली असते. टळलेली असेल तर निदान घडवण्यासाठी प्रयत्न तरी केले जातात. टाळायचीच असेल तर चुकून भेटलोच तर , तो अवघडलेपणाचा क्षण फार त्रासदायक होतो.   काही भेटी मात्र जेव्हा होतात , तेव्हा मधला काळ अदृश्यच होतो. मागच्या पानावरून पुढच्या पानावर इतके सहज सोपे असते सगळे. अवघडले पणा नाही. बळेबळेच खोटे खोटे हवा पाणी , ट्रॅफिक , राजकारण असले काही वेळ खात नाही. मूळ मुद्द्यावर यायला वेळ लागत नाही. मुद्दा असण्याचीही गरज उरत नाही. आज हे सगळे आठवण्याचे कारण म्हणजे , बराच काळ ख्वाबिदाची   आणि डोक्यातल्या विचारांची भेटच झाली नाही. टळली का टाळली यात अर्थ नसला ,   तरी डोक्यातले विचार कागद पेनाला टाळून निघून जात होते एवढे नक्की. मेंदू आहे म्हणजे त्...

  रोज घरी मीही भाजी पोळीच खाते , तीही… ती नेहमी तशीच भाजी करते , आम्ही दोघी ही… तिच्याच सारखी. तीच्या हाताची चव , तशीच असते कायम आमची , कधी कधी . एरवी मात्र , आठवणी मनात जागवतात तीच चव न चुकता नेहमी. आताशा , बर्याच वर्षात तीने केलीच नाहीय भाजी पण आम्हा दोघीत भर पडलीय , एका तीसरीची ;   तीच्या चवीची आठवण काढत भाजी खाणारीची . तीनेच शिकवलीय , लक्षात ठेवून आवडी जपण्याची पध्दत. न सांगताच   शिकवलीय , त्याच बरोबर भाजीचीही आम्हा सगळ्यांच्या आवडीचीही पध्दत.   तीच्यामुळेच , वर्षभर दरवेळी , त्या सगळ्या भाज्यांकडे बघत आठवणी काढत , आनंदाने जेवताना आठवणींचा एक आवंढा हळूच गिळताना , पुढच्या फोन कॅालवर तीच ती भाजी निवांतपणे चर्चा करायला विषयतरी असतात , असे विषय नाही निघाले तर काही तरी गडबडलेय हे न सांगताच एकमेकानां सांगतात. कोणत्याही बाजारात जावो , भाजी दिसली की ती दिसतेच , निवडायचा , करायचा कितीही आळस आला तरी पिशवीत बसतेच. व्हिडीओ कॅाल करून पुन्हा कशी करू म्हणत म्हणत सगळी उजळणी करणेही आलेच. सगळे म्हणतात आठवणी काढू नयेत , फार मन कशात गुंतवूच ...

निघाल्या पासून, मन मेंदू ज्या कोणाकडे आठवणींचे department दिलय ते फक्त खुणाच शोधतेय. हे इथे नव्हते पुर्वी आणि इथे होतो ते गेले कुठे? सारखा मेंदू कुरतडून कुरतडून जुन्या images आत्ता दिसणार्या frame शी किती जुळतात हाच खेळ सतत चालूय. जिथे जे हवे होते, ते मिळाले, दिसले नाही की उगीचच अस्वस्थपणा… ते तीथे असण्याचा, नसण्याचा माझ्या रोजच्या आयुष्यावर काडीमात्र परिणाम होत नसतानांही. आता घर जवळ येतेय, सगळं डोळ्यांसमोर रोजच दिसणारे, विसरायचा प्रश्नच नसलेले. समोर बघताना मात्र अडीच वर्ष पुढे गेलेले.. जुळत नसलेले. राग, वैताग, हे का असे? असला वेडा विचार, पोचण्यातला आनंदच घालवतोय. कळतय बदल होणारच, बरेच काय बदललेय तेही माहीत आहे . तरीही शोध काही संपेना. वस्तू, ठिकाणे, रस्ते, दुकाने इथपर्यंत ठिक आहे, पण आता समोर येणारी माणसे, त्यांच्यातले बदल नकोसे झालेत. त्यांची वाढलेली वयं, सुरकुतलेले हात, मंदावलेली गती सगळं नकोसे झालंय. माहीत होते सगळे, मनाला बजावलेलेही होते सगळे पण तरीही, अपेक्षा सगळे पुर्वीसारखेच असण्याची. मी रोज बदलत होते पण यातल्या कुणालाही बदलण्याची परवानगी नव्हती, खिडकी समोरच्या झाडाने पानेही गा...

कधीकधी , मनाला हवी असते विश्रांती तर मेंदूला असतो मुलखाचा उत्साह , मनाला   माझ्या कधी आवडते शांतता , एकांत तर माझ्याच मेंदूला   तेंव्हा हवा गर्दी , गोंगाट माणसांचा जमाव , मनाला प्रिय असतो घरातला कोपरा तर माझाच मेंदू मागत असतो मोकळे शिवार , मनाला बरे वाटते सवयीचे जगणे तेंव्हाच मेंदू म्हणतो करूया काहीतरी नवे , मग मन आणि मेंदू एकत्र येतात , मिळून एक तह करतात आता असाही - तसाही जाणारा दिवस बोलायला लागतो , मनाला मेंदूचा सल्ला पटायला लागतो मन आणि मेंदू होतात एक मग , हळूच बदलते माझे जग आता , स्वप्न लागतात व्हायला मोठी अपयशाची सावली भासू लागते छोटी आधीचे राखून राखून जगणे बदलायला लागते , लाजतबुजत वागणे संपलेलेच असते जगण्याला हवा असतो बदल , मन-मेंदू सांगतात सापडलीय दिशा लवकर चल असेच असतात माझे रोजचे दिवस कधी मनाप्रमाणे , तर कधी मेंदूप्रमाणे क्वचित जेंव्हा दोघे होतात एक , तेंव्हा दोघांप्रमाणे त्रिशंकू लटकलेला कधी आनंदात तर कधी दुःखांत , चकचकीत स्वच्छ तर कधी पार धुळ खात कालचे , आजचे आणि कधी उद्याचे , वाचून न झालेल्या ; का लिहून न ...

  वेगवेगळ्या ठिकाणाहून निघून , भर गर्दीतून चार जण एकत्र आले की पार्किंग मिळाले का ? हा हमखास निघणारा विषय . दोन दिवसापूर्वी असेच झाले. आणि त्यातलीच एक जण , “ मला नेहमी छान पार्किंग मिळते. तेही पटकन!” असे म्हणाली आणि पुढच्या क्षणाला तो उत्साह थांबवत , “ टच वुड , टच वुड” म्हणत लाकूड न सापडल्याने डोक्यावर दोन टिचक्या मारूनच शांत झाली. माझ्यासारख्याच एक दोघांना हसू आवरेना. पण ती मात्र अगदी सिरियसली , “ Don’t jinx me.” यावर ठाम होती. श्रद्धा ? अंधश्रद्धा ? काय म्हणू ? काहीच नाही. छान चालू असलेली तिच्या आयुष्यातील एक गोष्ट ,   वारंवार घडत असलेली , थांबावी असे तिला वाटत नव्हते एवढेच. आणि तिला तसे वाटण्यात कोणाचे काही नुकसानही तर होत नव्हते.   चांगले चालू असलेले , काहीच तर थांबू नये. संपू नये. असे कायमच तर वाटते प्रत्येकालाच. म्हणून तर मागच्या पिढीतले , म्हातारे कोतारे ‘बोलून दाखवू नये’ असे म्हणताना आढळतातच की. मग हसू का आले मला तिच्या कृतीचे ? डोक्याला लाकडी खोके समजल्याने ? कोण जाणे . झाडांवर गार्डियन एंजेल्स राहतात. झाडावर टिचकी मारल्याने ते जागे होतात आणि मग आपले रक्ष...

  काल इव्हेंट्स मध्ये , फ्लॉवर फेस्टिवलची जाहिरात पाहिली आणि कधी , काय , कुठे , कधी जायला जमेल , कुणाबरोबर जायचे , सगळे प्लॅन्स झटपट तयार झाले. कितीतरी एकर जागेवर रांगेने फुललेली सूर्यफुले.   नजर फिरेल तेवढा , सगळा भाग व्यापून टाकणारे ते झुलणारे , डुलणारे पिवळे शेत. दिवसाच्या कोणत्या वेळेला पोहोचू त्यावर बदलणारे दृश्य. या सगळ्या विचारांनी डोक्यात आणि डोळ्यापुढे एकच गर्दी केली. मराठीत आणि इंग्रजीत एकच अर्थ सांगणारे नाव ल्यायलेले , छोट्या ताटली एवढे फुल. बघताक्षणी उत्साहाने ,   चैतन्याने भारून टाकते एवढे नक्की. ठराविक लयीत चक्राकार फिरत आहेत असा आभास निर्माण करणाऱ्या त्या पाकळ्या , बघतच रहावे अशाच असतात. लहानपणापासून सूर्यफूल ; सूर्याकडे बघते , पूर्वेकडून पश्चिमेकडे वळते , इत्यादी इत्यादी…सरधोपट माहिती आणि बियांचे तेल काढतात या उपयोगा पलीकडे मन लावून या फुला कडे बघायला भाग पाडले ते व्हॅन गॉग ने. प्रचंड गाजलेले ते सनफ्लॉवर कधी पाहिले ते आता आठवत नाही. पण दर   वेळेला तेवढाच उत्साह , आनंद आणि प्रत्येक फूल वेगळे असल्याचा आभास ते चित्र निर्माण करते. प्रत्येक फुलाला , ...